Afgoden

Voorganger zijn is een geweldig mooi beroep, maar het heeft ook nadelen. Een van die nadelen is dat het een veelal zittend beroep is. Je krijgt daarom (afgezien van de zondagochtend) niet heel veel beweging. Om toch nog aan de noodzakelijke minimale beweging te komen, maak ik daarom elke werkdag na de lunch een ommetje door mijn geliefde Delfzijl. Meestal heb ik een soort van vast rondje dat ik samen met Deborah loop. Op dat rondje komen we door het centrum en bijna dagelijks passeren we daarbij een winkel die die briljante naam 'de Snuffelwinkel' draagt. Deze winkel is een zaak met enkel tweedehands spullen. Geen kringloop, maar een winkel waar je spullen kunt inbrengen die de eigenaar van je koopt om die vervolgens dan weer voor een marktprijs  door te verkopen. Het is een business, geen liefdadigheid. 
Het pand waar de winkel zich in bevindt, heeft ook een etalage waar de winkelier de mooiste waren uitstalt. Omdat het een winkel in tweedehands spullen is verandert deze etalage voortdurend, afhankelijk van de producten die beschikbaar zijn. Ik kijk dan ook altijd even naar de etalage als we er langs lopen om te zien wat er nu weer staat.

Gisteren liep ik langs de winkel en zag ik in de etalage een voorstelling van verschillende Boeddhabeelden; er was een Thaise Boeddha, een klassieke Boeddha en in een in koper.
Nou draagt dit blogje de titel 'afgoden' en misschien dacht je toen je dat zag staan aan oude beschavingen met afgodsbeelden en heidense tempels, of aan inboorlingen ergens in de jungle van Papoea Nieuw Guinea die geloven in bosgeesten en houten beelden van hun voorouder-goden in hun dorpen hebben. Daar doen beschaafde mensen als wij niet meer aan immers.
Toch zijn ook die Boeddha's afgoden en iedere keer als ik ze zie, vind ik het opvallend dat wij als zogenaamd seculier land, ons zo daarnaar uitstrekken. Kennelijk zijn wij religieuzer dan we denken of willen toegeven. Het zien van zulke Boeddha's doet mij ook verdriet. Ik begrijp het niet en ik erger me eraan. Ik geloof namelijk dat een Boeddhabeeld in bezit hebben niet neutraal is, maar dat is een onderwerp voor een ander moment.

Wat ik wil aangeven in dit blog is dat mensen religieus zijn tot op het bot. Dat geldt dus ook voor ons Nederlanders. We lijken modern en wijzen God en het christelijk geloof af als achterhaald en voor domme, simpele mensen, maar dat is schijn; de mens is een onverbeterlijk religieus wezen. Dat is hoe God ons heeft gemaakt. Wij zijn immers bedoeld om in relatie met God te leven. Toen echter het kwaad en de zonde kwam is die natuurlijke nauwe omgang met God verbroken en sindsdien zoeken alle mensen naar herstel. We willen ons 'Godshaped hole' vullen. 
Daarom zijn er ook al die godsdiensten in deze wereld, daarom zie ik die Boeddhabeelden, daarom barst het van zovele spirituele stromingen en interesse daarvoor onder de mensen. We zoeken God, maar vullen het met andere, inferieure zaken. En dat is de essentie van afgoderij: dat je God vervangt door iets anders, dat vervolgens de plaats en functie van hem inneemt. Dat kan een Boeddhabeeld zijn, of een andere god dan wel godsdienst. Het kan de vorm aannemen van een oosterse spirituele stroming waar je in onder gaat, maar ook de vorm van meer aardse zaken. Want zelfs mensen die niet gevoelig zeggen te zijn voor 'het hogere', vullen hun leven met afgoden. Afgoden als macht, status, rijkdom, faam, succes, schoonheid en wat al niet meer zij. Daar stellen zij hun zekerheden in, daar vertrouwen ze op, dat jagen ze na en als het echt moeilijk wordt dan vertrouwen ze op die zaken om hen te redden.

Maar wat wil ik hier nou mee zeggen? Wat kun je hier als gelovig mens mee als je dit leest? Nou, twee dingen. Ten eerste is het belangrijk om te beseffen dat afgoderij nog springlevend is. Het is niet enkel iets van het Oude Testament en het volk Israël ten tijde van de Davidische koningen of Elia de profeet. Het is iets van vandaag de dag en ook wij worden opgeroepen om daar tegen te staan en om daar niet in mee te gaan.
Ten tweede houdt het ook een spiegel voor, want afgoden zijn verleidelijk. Misschien niet die lelijke Boeddhabeelden, maar de verleiding van rijkdom, materialisme, succes, faam en schoonheid is er ook voor ons. Hoe makkelijk laten wij ons niet meeslepen daarin als we niet oppassen! Dan doen ook wij mee met de wereld die God niet kent en vervangen we hem voor iets anders. En dat zou niet moeten. Niet bij ons. Het is mijn gebed voor mezelf en voor jou, dat God in ons altijd de plek krijgt die hem toekomt.