Stille week 2019 - Lukas 22: 66- 23:25

Mensen scheppen hun eigen werkelijkheden. Dat zie je ook hier in de verzen van Lukas 22 & 23. De hogepriesters en schriftgeleerden bijvoorbeeld zijn er heilig van overtuigd dat Jezus een oproerkraaier is en ze proberen Pilatus daarvan ook te overtuigen. Tot tweemaal toe beschrijft Lukas hoe ze hun waarheid aan Pilatus presenteren. Eerst in vers 2, waar ze zeggen: 'we hebben vastgesteld dat deze man ons volk van het rechte pad afbrengt en de mensen ervan weerhoudt belastingen aan de keizer te betalen en dat hij van zichzelf zegt de messiaanse koning te zijn.' En vervolgens in vers 5: 'in heel Judea ruit hij met zijn onderricht het volk op, van Galilea tot hier!' 
Dat deze visie op de zaken niet overeenkomt met de werkelijkheid, blijkt wel uit Pilatus' reactie. Beide keren reageert hij namelijk met de opmerking dat de beschuldigingen vals zijn en dat, in zijn ogen, Jezus onschuldig is en zeker niet de doodstraf verdient. 

Vervolgens gaat Jezus naar Herodes. Dat vind ik zelf een opvallend gedeelte, want van Herodes wordt gezegd dat hij 'bijzonder blij was toen hij Jezus zag (vers 8).' En dat was omdat hij veel over Jezus had gehoord en hem graag wilde ontmoeten, in de hoop een wonder te zien. Dat zou toch wat zijn! 
En dat is vreemd, want het gaat hier om een hele serieuze zaak. Het gaat hier om het juridische proces dat samenhangt met een doodstraf, een executie. Het gaat hier letterlijk over leven en dood met de beschuldiging en aanklacht die daarbij hoort. En Herodes? Herodes is als een tienermeisje, opgewonden over het feit dat hij de beroemde Jezus zal ontmoeten in de hoop een wonder te zien.  Herodes lijkt wat dat betreft ook in zijn eigen werkelijkheid te leven. 
Uiteindelijk echter, ontkomt ook Herodes niet aan de realiteit, want de meegekomen hogepriesters en schriftgeleerden brengen allerlei zware beschuldigingen tegen hem in, zo lezen we in vers 10. Beschuldigingen die ook door Herodes worden afgewezen, omdat ze niet gestoeld zijn op de werkelijkheid. Omdat ze niet waar zijn.

Dan maar weer terug naar Pilatus, waar het verder gaat. Pilatus houdt vol: deze man is onschuldig. Opvallend is dan dat de schriftgeleerden en overpriesters het daarna ook niet meer proberen. Je leest niet meer over argumenten die ze inbrengen voor hun visie en hun werkelijkheid. Ze beginnen te roepen als schreeuwende kinderen die hun zin willen: 'kruisig hem. Geef ons een misdadiger, maar kruisig hem.' En zo blijven ze roepen en schreeuwen, totdat Pilatus zwicht en Jezus zal worden gekruisigd. Ook Pilatus kiest uiteindelijk ervoor om niet de waarheid trouw te blijven, maar om zijn eigen werkelijkheid te geloven. De werkelijkheid die draait om het zetten van de voor hem politiek meest tactische zet, in het kader van lijfsbehoud zullen we maar zeggen.

Zo is iedereen bezig met zijn eigen waarheid, met zijn eigen werkelijkheid. En midden daarin staat Jezus. Hij die de Weg, de Waarheid en het Leven is. Hij is het tegenover van dit alles in zijn oprechte onschuld; zonder bijbedoelingen staat hij voor hen en gaat hij de weg die hij gaat.

En dat maakt dit tot een spiegel voor ons. Want ook in ons leven, zijn wij vaak bezig met leven in onze eigen werkelijkheid, vanuit onze eigen waarheid. Vraag mensen bijvoorbeeld maar eens of ze van mening zijn dat mensen ten diepste goed of slecht zijn? Ik schat in dat de meesten zullen aangeven, ook christenen, dat zij van mening zijn dat mensen in essentie wel deugen, maar dat ze soms slechte dingen doen. Of vraag maar eens aan mensen of ze zichzelf als zondig bestempelen? De meeste mensen zullen dan, denk ik, zeggen dat ze niet perfect zijn, maar zondaren die verloren zullen gaan om hun slechte daden? 'Nou, dat valt nog wel een beetje mee. Zeker in vergelijking met... En ik doe toch mijn best?'
Maar dat is een eigen werkelijkheid, een eigen waarheid die wij dan scheppen. Natuurlijk mensen kunnen goede dingen doen en de een zal meer geneigd zijn tot het goede dan een ander, maar in onze kern zit ook de duisternis en het kwaad. Wij zijn allen feilbaar en zondig en wij verdienen niet beter dan de ondergang daarom. Dat is recht en dat moeten we niet ontkennen door in onze eigen werkelijkheid te geloven en te leven.
Doen we dat wel, dan kunnen we de waarheid van Jezus ook niet zien. Dan kunnen we niet zien wat de werkelijke betekenis van zijn dood en lijden is. Dan blijft het bij een oppervlakkig evangelie van een Jezus die zoveel van jou hield, dat hij de kruisdoos voor je onderging om je te laten zien hoe belangrijk je voor hem bent. Dan wordt het een zoetsappig en leeg verhaal. Maar dat is het niet! Het is zoveel meer. Jezus ging inderdaad uit liefde voor ons naar het kruis, maar wel omdat het moest. Jezus ging de weg van lijden en dood, om ons te bevrijden van ons tekort en onze neiging tot het kwaad. Om ons te verlossen van de gebondenheid aan zonde. En dat kon niet anders dan met het offer van zijn lichaam aan het kruis. Hij betaalde de prijs in onze plaats. Zo maakte hij ons vrij, zo vergaf God ons onze schulden. Schulden die ik heb, dat weet ik voor mezelf maar al te goed. Maar ook schulden die jij hebt en u hebt, want niemand is goed, behalve God. Dat is de waarheid van Jezus en door de Geest van God mogen wij die waarheid zien en erkennen. Ook in deze stille week op weg naar Pasen.

---